Rozstrzygnięcie 35. Konkursu na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży!

UZASADNIENIE JURY:

Nagrody:

• „POV: masz 12 lat i prze****ne” Mariusz Gołosz

Mariusz Gołosz konfrontuje odbiorców swojej sztuki z tematami samotności, kryzysu zdrowia psychicznego i przemocy rówieśniczej. Autor w przejmujący i autentyczny sposób pokazuje, co dzieje się w świadomości i podświadomości młodej osoby narażonej na przemoc psychiczną. Te trudne tematy zostały przedstawione w niezwykle ciekawej formie artystycznej, a sposób ujęcia realnych problemów dalece wykracza poza ramy prostego dydaktyzmu, charakteryzującego się proponowaniem gotowych rozwiązań czy epatowaniem brutalnością zdarzeń, będących udziałem portretowanych postaci. Autor umiejętnie łączy bezpośrednie opisy doświadczeń bohatera z ciekawą metaforyką, wprowadzając także elementy zrozumienia, empatii i czułości. Jego artystyczny radykalizm limituje dążenie do komunikacyjnej czytelności oraz troska, by nie pozostawiać odbiorców jego utworu z poczuciem beznadziei. W nienachalny i dojrzały sposób zwraca uwagę na problemy osób młodych oraz proponuje strategie służące ich wzmocnieniu.

W swoim tekście Gołosz świadomie operuje formalnymi cechami utworu dramatycznego, które zostają przez niego sfunkcjonalizowane, co w praktyce rodzimej twórczości dla młodej widowni nie jest zabiegiem szczególnie popularnym, a język nagrodzonego utworu dostosowany został do wymagań projektowanej grupy odbiorczej.

• „Dwa” Rafał Paśko

„Dwa” to oryginalny, bardzo interesujący w perspektywie literackiej tekst teatralny, który w nieoczywisty sposób porusza ważny temat identyfikacji płciowej. Rafał Paśko w lapidarnej formie prezentuje skondensowany zapis świadomości młodej osoby, w którym wewnętrzna refleksja dotycząca indywidualnej tożsamości mówiącej w nim postaci przeplata się z głosami pochodzącymi ze świata zewnętrznego. Oryginalna poetyka tego utworu pozwala uniknąć jednoznacznego upodmiotowienia pojawiających się w nim wypowiedzi, co jest niezwykle interesującym odbiciem ucieczki jego centralnej postaci z pułapki binarności. Wykorzystane metafory i porównania znakomicie wzbogacają perspektywę centralnego tematu „Dwa”, który prezentowany jest z imponującym wyczuciem, wrażliwością i zrozumieniem. Przekonujący na poziomie prezentacji, a równocześnie poetycki utwór Rafała Paśki nie powiela stereotypowych obrazów osób niebinarnych i nie epatuje odmiennością, będąc niezwykle wartościowym głosem w sprawie – nie zawsze oczywistej, a koniecznej – równości.

• „WYJĄTKO” Beniamin M. Bukowski

„WYJĄTKO” to wyjątkowa wersja wymyślonego przyjaciela – nie pociesza, a wywołuje smutek, poczucie winy i przygnębienia. Tekst Beniamina M. Bukowskiego opowiada o wpływie, jaki pojawienie się Wyjątka ma na jego bohaterkę – Aniutkę. To historia o kryzysie, którego źródła nie zawsze można jednoznacznie wskazać, o próbie oswojenia nastrojów, które niekoniecznie muszą być pozytywne, i o możliwości uniknięcia fałszywego przekonania, że poczucie szczęścia i zadowolenia jest koniecznym warunkiem dobrego życia. Bardzo dobrze napisany, znakomity pod względem kompozycji kolejnych scen i prezentacji postaci dramat oparty jest na celnej, bardzo wymownej metaforze tytułowego Wyjątka, a równocześnie świetnie portretuje różnorodność charakterów i postaw pojawiających się w nim bohaterów i bohaterek. „WYJĄTKO” pozwala oswoić nastroje i stany, o których nie zawsze jesteśmy w stanie rozmawiać, z którymi – niezależnie od wieku – nie jesteśmy w stanie się godzić i których często nie potrafimy zrozumieć. Ten tekst jest świetną lekcją akceptacji różnych myśli, stanów i nastrojów, których czasem doświadcza każdy i każda z nas.

Wyróżnienia:

• „Pan A” Aleksandra Barczyk

Aleksandra Barczyk w poruszający i pełen wrażliwości sposób podejmuje temat przemijania, choroby oraz poczucia utraty. Nastoletnia bohaterka „Pana A” mierzy się z chorobą babci i jej konsekwencjami: kobieta zmaga się ze – spowodowanym postępującą chorobą Alzheimera – zanikiem pamięci i traci kontakt z rzeczywistością. Dziewczyna, przebywając z bliską osobą i będąc świadkiem jej stopniowego odchodzenia, doświadcza różnorodnych emocji – wstydu, strachu, smutku, żalu i złości na babcię, która nie jest i już nie będzie osobą zapamiętaną z dzieciństwa – a także mierzy się z własną niecierpliwością i brakiem zrozumienia. Ostatecznie oswaja się z chorobą babci, towarzysząc jej i doceniając wspólnie spędzone chwile. Tekst jest wzruszającą propozycją zarówno dla dzieci i młodzieży, jak i dla starszych odbiorców.

• „Dzikie Auto” Kamila Oleksiak-Czerwińska

„Dzikie Auto” to sztuka, która w sposób błyskotliwy, a równocześnie dostępny dziecięcemu odbiorowi świata, wprowadza perspektywę charakterystyczną dla nowej humanistyki. Konfrontuje nas z trudnymi, ale niezwykle aktualnymi pytaniami: czy maszyny zasługują na uwagę i szacunek; jak zmiana w naszym użytkowym stosunku do rzeczy może ograniczyć prędkość rozwoju i wpłynąć na postawę opartą na proekologicznej wrażliwości; jak traktujemy to, co wydaje nam się wadliwe, uszkodzone; czy nasz stosunek do zepsutych rzeczy na pewno różni się od naszego stosunku do osób, które uznajemy za „wadliwe”. Wartością wartkiej i pełnej zwrotów akcji opowieści drogi autorstwa Kamili Oleksiak-Czerwińskiej jest unikanie gotowych odpowiedzi i formułowanie tez, zamiast których stawiane są pytania. To dowcipna propozycja dla młodszych odbiorców, z potencjałem realizacji scenicznych skierowanych do publiczności familijnej. Autorka tekstu zaprasza odbiorców do świata pełnego humoru, pobudzając przy tym do refleksji nad codziennością.

• „SENS ŻYCIA WEDŁUG LOLI” Marcin Teodorczyk

Autor w błyskotliwy sposób, ukazując perspektywę zwierzęcia, otwiera dyskusję na temat relacji człowieka i psa. Sztuka w poważny, ale nie pozbawiony humoru sposób, pokazuje, w jaki sposób można odpowiedzialnie budować relacje ze zwierzętami domowymi i jak w tych relacjach wyjść poza ludzką perspektywę, dążąc do uwzględnienia zwierzęcego punktu widzenia. Tekst stawia pytania o wolność w kontekście udomowienia żywej istoty oraz pozwala przyjrzeć się zarówno potrzebom zwierząt, jak i człowieka, pytając kto od kogo może się uczyć i kto tak naprawdę w tej relacji podejmuje decyzje. I choć może się to wydawać utopijne czy karkołomne, lektura „SENSU ŻYCIA WEDŁUG LOLI” ma szansę coś zmienić, pozwalając, by zwierzęta, jako istoty czujące i myślące, weszły na scenę i pozwoliły nam spojrzeć na świat ludzkich spraw ze świeżością i dystansem. „SENS ŻYCIA WEDŁUG LOLI” uczy, jak być w pełni – tu i teraz – z istotami, które nawet doświadczając słabszych ludzkich stron, pozostają nam oddane. Tekst Marcina Teodorczyka to propozycja atrakcyjna, o wysokim potencjale performatywnym.

„Dzikie Auto” oraz „SENS ŻYCIA WEDŁUG LOLI” to opowieści o relacji człowieka z nie-człowiekiem. W każdej z tych sztuk osoby autorskie oddają sprawczość oraz głos tym, którzy w realnym świecie niewiele mogą powiedzieć: przedmiotowi i zwierzętom. Dzięki temu zabiegowi odbiorcy zyskują szansę przyjrzenia się człowiekowi z niecodziennej perspektywy.